Chata mazowiecka

0
480

Chata mazowiecka
Mazowsze nie jest to jednolita kraina pod względem występującej tu sztuki ludowej. Południowo-Zachodnia jej część wyraźnie wiąże się z okręgiem centralnym, do którego też w tym opra­cowaniu została dołączona, środkowa jest stosunkowo mało znana, podobnie zresztą jak i wschodnia. Jedynie północne Kurpie stanowią teren zarówno bogaty w sztukę ludową, jak też dostatecznie poznany, a nawet opracowany. Z tych wzglę­dów rozdział ten zostanie rozbity na dwie oddzielne części. Na Mazowszu jednak wytworzyły własny charakter swej sztuki i stanowią rodzaj wyraźnie ukształtowanej wyspy na stosunkowo niepo­zornym obszarze przylegającej do nich reszty Mazowsza. Chata mazowiecka nie należy do najpokaźniejszych w Polsce: drobna i wąska, przykryta dachem dwuspadowym, nad któ­rym często widnieją proste szparogi, przeważnie nie posiada wykształconego, ozdobnie rozwiniętego szalowania szczytu, tej głównej ozdoby przeważającej części chat polskich. Je­dyną jej dekoracją, i to niezbyt często spotykaną, są wyrzynane w desce ornamenty przyokienne, które również nie przybrały jakiegoś bardziej nie jak w niektórych innych regionach. Głównym jej walorem plastycznym jest zgrabna, w proporcjach wyważona bryła, a specjalnością — rytmiczny układ pionowych pasm słomy służących do umacniania szczytu strzechy. Wnętrze tak skromnej chaty podwarszawskiej może się na­tomiast poszczycić najbardziej oryginalnymi formami wyci­nanki, która, wedle analizy jej elementów, właśnie stąd wzięła swój początek.